Τον Οκτώβριο του 1915 στην Αμαλιάδα του νομού Ηλείας, γεννήθηκε ο Νίκος Μπελογιάννης. Πατέρας του ο Γιώργος Μπελογιάννης και μητέρα του η Βασιλική Μπελογιάννη. Αδερφές του ην Ελένη και η Αργεντίνα.
Ο Γιώργος Μπελογιάννης πεθαίνει το 1947 και η Βασιλική το 1956. Οι δύο αδερφές του πέθαναν από φυματίωση. Η Ελένη κυνηγημένη από την Αμαλιάδα κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, συλλαμβάνεται από τη Χωροφυλακή, φυλακίζεται και βασανίζεται όταν επιστρέφει στην Αμαλιάδα από την Αθήνα όπου βρίσκονταν. Η Αργεντίνα είχε πεθάνει το 1944.
Ο πατέρας του ήταν οικονομικά ευκατάστατος και έτσι ο Νίκος Μπελογιάννης μπόρεσε να σπουδάσει και να εγγραφεί στη Νομική Σχολή Αθηνών. Στο Γυμνάσιο είχε τις πρώτες επαφές του με κομμουνιστές αγρότες οι οποίοι είχαν κάνει διάφορες εξεγέρσεις για καλύτερες συνθήκες ζωής των αγροτών, που το προϊόν της εργασίας τους ήταν η σταφίδα στο νομό Ηλείας.
Εντάσσεται στην ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστών Νεολαίων Ελλάδας) και από το 1934 γίνεται μέλος του ΚΚΕ (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας) από μαθητής που ήταν.
Συλλαμβάνεται από την αστυνομία και ορίζεται η δίκη για το Μάιο του 1936. Καταδικάζεται ερήμην σε δύο χρόνια φυλάκιση για τη συμμετοχή του στις αγροτικές κινητοποιήσεις αλλά εκείνος πήγε στην Αθήνα για τις σπουδές του.
Στο δεύτερο έτος της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών συμμετείχε στο «Αντιφασιστικό Μέτωπο» με τον Σοφούλη (=πολιτικός, πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας). Τότε συλλαμβάνεται και εξορίζεται στη Ίο. Το Δεκέμβριο του ιδίου έτους πήρε χάρη και παρουσιάζεται για να υπηρετήσει τη θητεία του. Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936 (δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά) τον βρίσκει στρατιώτη.
Συλλαμβάνεται πάλι για κομμουνιστική δραστηριότητα στο στρατό και καταδικάζεται από το στρατοδικείο σε τρεις μήνες φυλακή και έξι μήνες εξορία. Μετά την απελευθέρωσή του αρχίζει τη παράνομη κομμουνιστική δράση του σε ένα περιβάλλον ¨αντικομμουνιστικό¨ από το καθεστώς και η Ασφάλεια είχε πλήξει τότε σοβαρά το ΚΚΕ.
Το Μάϊο του 1938 συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε πέντε χρόνια φυλάκιση και δύο χρόνια εξορία.
Το 1942 -Κατοχή τότε- τον βρίσκει στις φυλακές της Αίγινας και κατόπιν μεταφέρεται μαζί με άλλους κομμουνιστές στην Ακροναυπλία. Από εκεί στη Κατούνα και στη Κόνιτσα. Μετά από μεσολάβηση του Ερυθρού Σταυρού μεταφέρεται στη Κέρκυρα και από εκεί στο Χαϊδάρι.
Το έτος 1943 τον βρίσκει άρρωστο στο νοσοκομείο ¨Σωτηρία¨. Καταφέρνει να αποδράσει και γίνεται στέλεχος του Ε.Α.Μ.(=Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) στη Πελοπόννησο. (Να σημειώσουμε εδώ, ότι στο χωριό από όπου έχει ρίζες η οικογένεια Μπελογιάννη, στα Τσίπιανα Ηλείας, στον Εμφύλιο δρούσε Κέντρο Εκπαίδευσης ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού).
Με την απελευθέρωση, τοποθετήθηκε επικεφαλής του «Τομέα Διαφώτισης» του ΚΚΕ στη Πελοπόννησο και υπεύθυνος του εβδομαδιαίου εντύπου του Γρ. Πελοποννήσου του ΚΚΕ, με τίτλο «Ελεύθερος Μωριάς» και αργότερα υπεύθυνος έκδοσης του ΕΑΜ στη Πάτρα με τίτλο «Ελεύθερη Αχαΐα», χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Πέτρος Φλογαΐτης.
Εξακολουθεί να δρα στη Πελοπόννησο τη περίοδο ανάμεσα στην απελευθέρωση και τον Εμφύλιο πόλεμο.
Το 1947 πηγαίνει στη Στερεά Ελλάδα, στη μεραρχία του Δημοκρατικού Στρατού με το ¨βαθμό¨ του αντισυνταγματάρχη.
Το 1948 και ειδικότερα στις αρχές του Αυγούστου, στις μάχες που έγιναν στο Γράμμο, τραυματίζεται στο χέρι. Με την ήττα του «Δημοκρατικού Στρατού» και την υποχώρηση των ανταρτών, βρίσκεται στην Ανατολική Ευρώπη μαζί με άλλους αγωνιστές. Με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, τα στρατοδικεία καταδικάζουν πολλούς κομμουνιστές σε θάνατο και εξορίες. Πολλοί καταφεύγουν σε χώρες που ονομάζονται ¨λαϊκές δημοκρατίες». Ο Μπελογιάννης πριν την αποστολή του στην Ελλάδα βρίσκονταν στο Βουκουρέστι.
Επειδή η Ασφάλεια είχε καταφέρει ισχυρά πλήγματα στις κομματικές οργανώσεις, το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ το 1950, αποφασίζει να στείλει τον Μπελογιάννη στην Αθήνα με σκοπό την εκκαθάριση των οργανώσεων από τους ¨χαφιέδες¨ που έχουν εισβάλει στο κόμμα. Το ΚΚΕ μέσω ραδιοφωνικών εκπομπών στο Βουκουρέστι, καλεί τους αγωνιστές να απομονώσουν τους χαφιέδες από τις τάξεις του κόμματος.
Ο Μπελογιάννης φτάνει στην Αθήνα αεροπορικώς, στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού, με πτήση από τη Ρώμη. Μεταμφιεσμένος και με το όνομα Ερρίκος Πανόζ στο αργεντίνικο διαβατήριό του. Σύμφωνα με την Ασφάλεια, κατέλυσε στο ξενοδοχείο ¨Μέγα¨ της οδού Σταδίου. Με τη πλαστή του ταυτότητα –γιατί δεν μπορούσε να κυκλοφορεί με το πλαστό διαβατήριο επί μακρόν-αναπτύσσει τη παράνομη κομματική του δραστηριότητα. Μετά από έξι μήνες συλλαμβάνεται από την Ασφάλεια στην οδό Πλαπούτα, ένας δρόμος ο οποίος καταλήγει στη Λ. Αλεξάνδρας, σε ένα σπίτι όπου ο ιδιοκτήτης του ονόματι Καλοφωλιάς έχει συλληφθεί. Η Ασφάλεια δεν έχει ανακοινώσει πουθενά ότι ο Μπελογιάννης έχει συλληφθεί.
Στις 23 Δεκεμβρίου πηγαίνει στο σπίτι της οδού Πλαπούτα αναζητώντας το Μπελογιάννη και συλλαμβάνεται και εκείνη στην ενέδρα που έχει στήσει η Ασφάλεια.
Στις 29 Δεκεμβρίου η Ασφάλεια ανακοινώνει τη σύλληψη τριάντα ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ.
Η Έλλη Παππά λίγο πριν ..."φύγει" (φωτ.πάνω)
Νίκος Μπελογιάννης - Έλλη Παππά στη δίκη (φωτ.κάτω)
Παραπέμπονται και οι δύο σε δίκη στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών. Συνολικά 93 κατηγορούμενοι για παράβαση του Δ.Ν. 509. Η πρώτη δίκη ξεκινά στις 19 Οκτωβρίου του 1951 στα δικαστήρια της οδού Σανταρόζα, στις 5 το απόγευμα. Το δικαστήριο αποτελούνταν από τους: πρόεδρος ο αντισυνταγματάρχης της Στρατιωτικής Δικαιοσύνης Α. Σταυρόπουλος και στρατοδίκες, Ν. Κομιανός ταγματάρχης, Γ. Παπαδόπουλος ταγματάρχης τότε και μετέπειτα δικτάτορας, Γ. Κοράκης ταγματάρχης και Θ. Κυριακόπουλος λοχαγός. Βασιλικός επίτροπος ήταν ο ταγματάρχης Α. Καρκατζής και γραμματέας ο υπολοχαγός Δ. Τσούμας.
Στις 16 Νοεμβρίου, στις 3 τα ξημερώματα, το δικαστήριο εκδίδει την απόφαση που είναι ¨θάνατος¨ στους 10 από τους 93 κατηγορουμένους. Μεταξύ των δέκα είναι ο Νίκος Μπελογιάννης και η Έλλη Παππά.
Ο Πλαστήρας, πρωθυπουργός τότε της χώρας (κυβέρνηση Συνασπισμού N.Πλαστήρα με τον Σ. Βενιζέλο) στις 17 Νοεμβρίου 1951 ανακοινώνει μεταξύ άλλων: «…ο Μπελογιάννης και οι μετ’ αυτού καταδικασθέντες σε θάνατο από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών δεν πρόκειται να εκτελεσθούν. Απόφασις της Κυβερνήσεως είναι δια αδικήματα διαπραχθέντα προ της 1ης Νοεμβρίου 1951 , οπότε η παρούσα Κυβέρνησις δεν ευρίσκετο εις την Αρχήν , αι τυχόν επιβαλλόμενοι δικαστικαί ποιναί δια κομμουνιστικήν δράσιν, θα υπείγοντο εις την ρύθμισιν , η οποία έχει συμφωνηθή δι’όλας τας μέχρι τούδε επιβληθείσας θανατικάς καταδίκας…».
Ο Μπελογιάννης μεταφέρεται στη Κέρκυρα. Λίγες μέρες πριν τελειώσει η δίκη, ένα περιστατικό αλλάζει τη τροπή στην υπόθεση Μπελογιάννη. Ανακαλύπτονται από την Ασφάλεια στην Άνω Γλυφάδα και στη Καλλιθέα, ασύρματοι του ΚΚΕ, μέσω των οποίων μεταδίδονταν προς την ηγεσία του ΚΚΕ στο εξωτερικό πληροφορίες για τη κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα. Ο Μπελογιάννης το πληροφορήθηκε από τις εφημερίδες, τις τελευταίες ημέρες της δίκης του. Έτσι στις αρχές Ιανουαρίου του 1952 μεταφέρεται από τη Κέρκυρα στη Γενική Ασφάλεια Αθηνών.
Ο Μπελογιάννης παραπέμπεται σε νέα δίκη μαζί με 28 ¨συντρόφους¨ του στις 15 Φεβρουαρίου 1952. Πριν όμως είχε προηγηθεί μια συνάντηση με το γενικό διευθυντή της Αστυνομίας Ι. Πανόπουλο, ο οποίος του ζήτησε να γίνει ¨χαφιές¨ αντί να κάνει τη ¨δήλωση¨ και «εξευτελιστεί» στο κόμμα του. Πράγμα το οποίο ο Μπελογιάννης αρνήθηκε κατηγορηματικά να προδώσει τους συντρόφους του.
Η βάση της κατηγορίας τώρα, για να επανέλθουμε στο θέμα μας, ήταν «κατασκοπία βάσει του νόμου 375 του 1936». Η κατηγορία ήταν για τα σήματα που εξέπεμπε ο ασύρματος προς την ηγεσία του ΚΚΕ στο εξωτερικό. Ο υπεύθυνος για τους ασυρμάτους Ν. Βαβούδης, έμπιστος του Ν. Ζαχαριάδη (=γενικού γραμματέα του ΚΚΕ) και παλιός κομμουνιστής, αυτοκτονεί μέσα στη κρύπτη όπου ήταν το σπίτι του, στην οδό Λυκούργου 13 στη Καλλιθέα.
Στη δίκη ο Μπελογιάννης αποκρούει το κατηγορητήριο ¨περί κατασκοπίας¨ μιλώντας για ¨δίκες σκοπιμότητας που σκοπό έχουν ένα κλίμα ανασφάλειας¨.
Τη 1η Μαρτίου του 1952, ημέρα Σάββατο, το Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών έπειτα από τρεισήμισι ώρες, αποφασίζει για οκτώ από τους εικοσιεννέα κατηγορουμένους τη ποινή του θανάτου.
Ο Πλουμπίδης, υπεύθυνος του παράνομου ΚΚΕ της Αθήνας, στέλνει μία επιστολή με τα αποτυπώματά του –σε ένδειξη ότι είναι γνήσια η επιστολή-, κάνοντας τη δήλωση πως ο Μπελογιάννης είναι αθώος και ότι ο ίδιος είναι υπεύθυνος.
Στη φυλακή τον επισκέπτεται ο συνήγορός του και ο Μπελογιάννης του ζητά να γίνει αναψηλάφηση της δίκης την οποία θα αναιρέσει αργότερα μετά τη δήλωση του Ζαχαριάδη ότι η επιστολή είναι ¨ψεύτικη¨ και ¨χαφιέδικο στοιχείο¨ και ότι ο Πλουμπίδης ζει στο εξωτερικό.O Ζαχαριάδης δήλωνε διάφορα τότε, που χωρίς να εξυπηρετεί κάποιες σκοπιμότητες για την ήδη ηττημένη Αριστερά, επέτρεπε στους αντιπάλους της να την εμφανίζουν ως άκρως επικίνδυνη και να νομιμοποιεί εναντίον των στελεχών της διώξεις. Γι’ αυτό στο εσωτερικό του κόμματος ο Ζαχαριάδης κατηγορήθηκε ως ο θεμελιωτής ενός ¨ανώμαλου κομματικού καθεστώτος¨ και για ¨εσωκομματική αντιπολίτευση¨. Ο Πλουμπίδης όμως αργότερα συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο (1954). Τότε ήταν που ο Νίκος Μπελογιάννης και η Έλλη Παππά αναιρούν την απόφασή τους για αναψηλάφηση της δίκης.
Στη φυλακή μαζί με το Μπελογιάννη ήταν και ο Τάκης Λαζαρίδης. Η φυλακή τους είχε κάνει να κοιμούνται με τα ρούχα καθώς κάθε μέρα που περνούσε ένιωθαν το θάνατο να τους πλησιάζει όλο και πιο πολύ. Έξω από τη φυλακή ένα τεράστιο κίνημα για την απελευθέρωσή τους είχε ¨ξεσπάσει¨. Αλλά και στο εξωτερικό.
Μετά την επιστολή του Πλουμπίδη, ο βασιλιάς Παύλος πιεζόμενος από αμερικανούς, έδωσε εντολή στον υπουργό Δικαιοσύνης Δ. Γ. Παπασπύρου να επισπεύσει τη σύγκληση του «Συμβουλίου Χαρίτων» το οποίο θα έκρινε τις αιτήσεις χάριτος που είχαν υποβάλει οι οκτώ καταδικασθέντες σε θάνατο. Το πρωί του Σαββάτου, στις 29 Μαρτίου 1952, έκανε δεκτές τις αιτήσεις μόνο των τεσσάρων και απέρριψε τις άλλες τέσσερις. Παρά τη πίεση του Πλαστήρα, ο Παύλος δεν απένειμε χάρη στους τελευταίους τέσσσερις.
Το βράδυ εκείνο του Σαββάτου της 29ης Μαρτίου του 1952, έπεσαν να κοιμηθούν όσο ¨άνετα¨ μπορούσαν, γιατί ήξεραν πως τη Κυριακή δεν γίνονταν εκτελέσεις. Ούτε οι Γερμανοί στη Κατοχή εκτελούσαν τη Κυριακή. Aλλά δεν έγιναν έτσι όπως περίμεναν. Κατά τις 2.30 τα ξημερώματα άναψαν τα φώτα της φυλακής στη Καλλιθέα. Όπως αργότερα είπε ο Τάκης Λαζαρίδης, έγινε ένας μικρός διάλογος μεταξύ του δεσμοφύλακα και του Μπελογιάννη :
-Πάμε για καθαρό αέρα;
-Ναι Νίκο, πάτε για εκτέλεση.
Πρώτος βγαίνει ο Μπελογιάννης και ακολουθεί ο Μπάτσης (=οικονομολόγος στο επάγγελμα τότε). Του Λαζαρίδη του είπαν να καθήσει.
Από τους οκτώ που ήταν καταδικασμένοι σε θάνατο –Μπελογιάννης, Μπάτσης, Αργυριάδης, Καλούμενος, Παππά, Λαζαρίδης, Τουλιάτος και Μπισμπιάνος- πήραν τους τέσσερις πρώτους. Ένας λόγος που δεν εκτέλεσαν την Έλλη Παππά ήταν η εγκυμοσύνη της και τον Τάκη Λαζαρίδη λόγω του νεαρού της ηλικίας του.
Στις 3.48 η κλούβα και η φάλαγγα με τα αυτοκίνητα έφτασαν στου ¨Γουδή¨ , στο «συνήθη» τόπο εκτελέσεων (πίσω από το νοσοκομείο ¨Σωτηρία¨), εικοσιτέσσερα άτομα του εκτελεστικού αποσπάσματος της ΕΣΑ (Στρατιωτική Αστυνομία) τους σημάδευαν. Πίσω από αυτούς οι αξιωματικοί.
Στις 4.10, τη Κυριακή 30 Μαρτίου 1952, με προβολείς τα φώτα πέντε στρατιωτικών αυτοκινήτων εκτελέστηκαν, κλείνοντας ένα μεγάλο και επώδυνο κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας.
***
Η Αμαλιάδα έχει δώσει το όνομά του σε μία πλατεία πίσω από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη.
Κάθε χρόνο, την ημέρα που ¨έπεσε¨, κάποιο πολιτικό πρόσωπο από το χώρο της Αριστεράς (ΚΚΕ) έρχεται να τιμήσει τη μνήμη του.
Έγινε κινηματογραφική ταινία με τίτλο :« Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο». Το προσωνύμιο αυτό του δόθηκε γιατί κατά τη διάρκεια της πολύκροτης δίκης του, είχε μόνιμα στο πέτο του σακακιού του ένα γαρίφαλο.
***
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τις πληροφορίες τις πήρα από τα ¨Ιστορικά¨ της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΊΑ, από την εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ (ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ) και φωτογραφίες από το Διαδίκτυο.
***
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου